Hoe het ministerie van Binnenlandse Zaken de leugenaars van BBB/Remarkable hun goddelijke gang liet gaan (en zo mogelijk de uitkomst van verkiezingen beïnvloedde).

Deze tekst gaat over partijfinanciën, meer specifiek over de financiën van een partij annex agrarisch communicatiebureau dat ambtenaren van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) voorloog over de onderlinge verwevenheid van het bedrijf en de politieke partij BBB. En hoe die partij eigenlijk iedereen in Nederland, inclusief de eigen aanhang, voorloog over de geldstromen van de partij naar agrarisch communicatiebureau Remarkable.

Er zijn in Nederland bedroevend weinig regels met betrekking tot partijfinanciering. En op die weinige regels is in de meeste gevallen ook nog eens teleurstellend weinig toezicht. Een van de voorbeelden van dat falend toezicht is hoe Thierry Baudet de uitgeverij die het FVD met overheidssubsidie had opgezet, door kon sluizen naar een privébedrijf. 

Toch is het niet zo dat er helemaal nooit controle plaatsvindt van de financiën van beginnende politieke partijen. Want toen Sylvana Simons BIJ1 oprichtte om institutioneel racisme op de politieke agenda te krijgen, werd de partij binnenstebuiten gekeerd en kreeg vervolgens wel hoge bestuurlijke boetes opgelegd. 

Terwijl het ministerie van BZK de stofkam haalde door de financiële verantwoording van BIJ1, liet hetzelfde ministerie BBB zijn goddelijke gang gaan en liet zich volop bedotten door het agrarisch marketingbureau Remarkable. Dat bedrijfje uit Deventer waar huidig Kamerlid Henk Vermeer als rechterhand van directeur Wim Groot Koerkamp werkte, spekte de eigen kas door tegenover de buitenwereld te doen alsof het bedrijf een politieke partij had opricht voor boeren en platteland en daar belangeloos veel tijd en geld in had geïnvesteerd. Maar de BBB-sympathisanten die dachten de politieke partij te steunen door het kopen van een boek over boeren, of een spandoek voor in een weiland, maakten hun bijdrage zonder dat ze het wisten tot meer dan een jaar na de oprichting rechtstreeks over naar de bankrekening van Remarkable. Dankzij de welwillende opstelling van het ministerie van BZK konden BBB en Remarkable onder (potentiële) donateurs en alle kiezers in Nederland toch het beeld laten ontstaan dat dat marketingbureau dat de eigen zakken vulde, juist een filantropische instelling was.

Remarkable en BBB

Het klinkt ernstig dat het ministerie van BZK niet heeft ingegrepen om het valse beeld te corrigeren dat Remarkable een maatschappelijk betrokken bedrijf was dat zonder financieel belang BBB had opgezet. En dat het ministerie ook de mythe de wereld in hielp dat BBB op haar beurt ten behoeve van boeren, burgers en het platteland in het leven was geroepen, terwijl in werkelijkheid de BBB in ieder geval in eerste instantie als inkomstenbron diende voor de marketeers die de beweging hadden opgericht. Dat het ministerie het allemaal liet gebeuren, klinkt niet alleen ernstig, het is het ook. 

Politieke partijen zijn op grond van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp) in de aanloop naar verkiezingen verplicht donaties van personen of bedrijven groter dan € 1.000,- in het kader van transparantie te melden bij het ministerie, dat de gegevens vervolgens publiceert. BBB-penningmeester Henk Vermeer (en vooral tweede man van Remarkable), deed op 9 maart 2021 een opgave aan het ministerie over alle donaties aan BBB. Hij verklaarde dat hij daarbij juiste en volledige informatie verschafte. Het betrof naar de opgave van Vermeer een voor een beginnende partij enorme donatie van één enkele schenker. Politieke partijen moeten transparant zijn, maar Vermeer was niet zo transparant dat hij het ministerie ervan op de hoogte stelde dat hij zowel 'gever' als 'ontvanger' was van deze, zoals nog zal blijken, verzonnen donatie.

In de brief van 9 maart 2021 verklaart Henk Vermeer tegen het ministerie van BZK, dat wat hij schrijft juist is. Document verkregen na een WOO-verzoek. 

Vermeer meldde in de bijlage van de brief dat BBB in de aanloop naar de verkiezingen, een bedrag van in totaal ruim € 174.000,-. van Remarkable communicatie BV had gekregen. Hoewel partijen niet verplicht zijn bewijsstukken te overleggen van donaties, hadden de de medewerkers van het ministerie in dit geval echter wel even door kunnen en moeten vragen, voor ze klakkeloos de melding van Vermeer voor waarheid aannamen en openbaarden.

Het overzicht van de donaties die volgens Henk Vermeer door zijn werkgever Remarkable aan hem als penningmeester van BBB geschonken zijn. Bijlage bij de brief van BBB van 9 maart 2021. 

Het ministerie van BZK stelde bij de verklaring van Henk Vermeer echter geen enkele voor de hand liggende vraag, Dat dat zeer onverstandig en veel te goedgelovig was, zal hierna blijken.

Het groeiend vermogen van Remarkable 
Als de beleidsmedewerkers van het ministerie even hadden nagedacht, hadden ze de vraag moeten stellen of het logisch is dat een relatief klein agrarisch marketingbureau (er werkten naast directeur-oprichter - en mede BBB-oprichter - Wim Groot Koerkamp en zijn vrouw acht man, en twee stagiairs) in coronajaar 2020, toen veel bedrijven overheidssteun aanvroegen, werkzaamheden ter waarde van zo'n € 174.000,- in mensuren (Remarkable beweerde namelijk een donatie in natura gedaan te hebben) kon investeren in de oprichting van een politieke partij. Voor het perspectief: een modaal jaarsalaris bedroeg in 2020 € 36.500. Met andere woorden: kon directeur Wim Groot Koerkamp die acht man in dienst had, de tegenwaarde van bijna vijf jaarsalarissen investeren in de oprichting van een politieke partij?
Dat lijkt al niet erg waarschijnlijk, en als het al kon, zal dat betaald geweest zijn uit de reserves van het bedrijf, het eigen vermogen van Remarkable. Als de donatie door Remarkable echt was gedaan, had het eigen vermogen van het bedrijf in 2020 flink moeten afnemen. Dat deed het echter niet, het nam zelfs toe met € 58.000,-, 

De bij de Kamer van Koophandel gedeponeerde jaarcijfers van Remarkable over de periode 2018-2022. In de periode waarin het bedrijf beweert een enorme donatie aan het door het bedrijf zelf opgerichte BBB te hebben gedaan, neemt het eigen vermogen niet af, maar toe.

De ambtenaren van BZK vonden dat ze niet hoefden te controleren of de claim zoals Henk Vermeer deed, kon kloppen want ze vonden dat het buiten hun bevoegdheid lag (mondelinge mededeling tijdens een gesprek op het ministerie op 8 september 2025). De Wet financiering politieke partijen stelt in artikel 20 dat 'een politieke partij een zodanige administratie voert dat deze een betrouwbaar beeld geeft van de financiële positie van de partij, door het opnemen van onder andere ontvangen bijdragen'. Als een politieke partij een donatie meldt die logisch gezien onmogelijk is, en waar zoals later blijkt ook geen bewijs voor is, geeft de administratie van die partij duidelijk geen betrouwbaar beeld van de ontvangen bijdragen. Dit was het moment waarop nog ingrepen had kunnen worden, maar het gebeurde niet.

Zo liet het ministerie zich dus door een medewerker van een reclamebureautje uit Deventer in de maling nemen. BZK was wellicht in de veronderstelling dat een politieke partij er geen belang bij kon hebben om te liegen over een donatie aan die partij. Want waarom zou je beweren dat je gigantisch veel geld van een bedrijf hebt ontvangen, terwijl dat niet zo is?

 

Totale verstrengeling

Ook hier hadden de ambtenaren van BZK weer net iets verder kunnen en moeten kijken. De man die namens BBB de opgave deed van de donatie door Remarkable, was zelf de tweede man dat bureau. En als de ambtenaren van het ministerie een blik op de website van BBB hadden geworpen, hadden ze kunnen lezen dat de partij door het bedrijf was opgericht, een in de Nederlandse parlementaire geschiedenis niet eerder vertoond fenomeen dat eigenlijk alle alarmbellen zou moeten doen rinkelen over de onwenselijkheid van de verwevenheid van een commerciële partij met het proces van democratische vertegenwoordiging.

Op de website van BBB stond tot na de verkiezingen van 2021 dat de partij door twee bedrijven was opgericht. Dit laat zien dat Henk Vermeer twee petten op had, waar hij niet transparant over was.

Het ministerie had zich kunnen afvragen wat een commercieel bedrijf als politieke partij in de democratie te zoeken heeft? Wat was het doel van dat bedrijf, want bedrijven zijn immers op de wereld om winst te maken? Had het oprichten van de partij door Remarkable dan ook een commercieel doel? Het ministerie stelde hierover helemaal geen vragen, Wat het wel deed was officieel bekendmaken dat BBB een enorme donatie van Remarkable had gekregen, terwijl het ministerie had kunnen en moeten weten dat dat niet klopte. Doordat het ministerie de flagrante leugen van Vermeer als een feit wereldkundig maakte, kunnen zowel de verkiezingen voor de Tweede Kamer van 2021 en 2023, en de verkiezingen voor de Provinciale Staten van 2023 beïnvloed zijn en is Remarkable bovendien aan veel extra inkomsten geholpen, 

Om met het laatste te beginnen: doordat het ministerie het fakenews verspreidde dat Remarkable een zeer gulle gever was voor een partij die claimde voor boeren en het platteland op te komen, was dat gratis reclame voor Remarkable, dat deze boodschap weer verder verspreidde. Het bureau kreeg door dit valse imago nieuwe klanten en meer inkomsten. Directeur Wim Groot Koerkamp heeft dat met zoveel woorden gezegd. Dat komt ook naar voren in de rap stijgende kapitaalcijfers van Remarkable zoals die hierboven te zien zijn. Het commerciële belang van Remarkable bij het oprichten van BBB blijkt ook uit het feit dat Wim Groot Koerkamp als directeur van Remarkable in 2022 zo'n € 200.000,- factureerde aan de partij die zijn bedrijf uit de grond gestampt had. 

Het tweede gevolg van het voor waarheid verspreiden van de verzinsels van Vermeer door BZK houdt verband met beeldvorming rond BBB en Remarkable. Omdat het ministerie niet doorzag dat Vermeer de boel bedroog, droeg BZK eraan bij om BBB neer te zetten als een politieke beweging die opkwam voor de belangen van boeren en het platteland, terwijl het had kunnen weten dat BBB door een reclamebureau was opgericht en dat BBB kennelijk al bij de oprichting bedoeld was om vooral het vermogen van dat bureau te laten groeien.

De onvindbare donatie
Het ministerie kreeg nog een kans om vóór de verkiezingen voor de Provinciale Staten van 2023 de verkeerde voorstelling van zaken rondom BBB/Remarkable te corrigeren. De onjuiste mededelingen van het ministerie hadden tot dat moment nog niet tot heel veel politieke en maatschappelijke schade geleid. De uiterst rechtse boerenbeweging zat immers nog met slechts één zetel in de Tweede Kamer. 

Het ministerie keek weer de andere kant uit toen de accountant van BBB zelf op 28 juli 2022 het jaarverslag van de partij over 2021 presenteerde, en meldde dat in de boekhouding geen spoor van een donatie door Remarkable te vinden was. 

In de jaarrekening van BBB over 2021 verklaarde de accountant van BBB dat er in de hele administratie van BBB geen spoor van een donatie door Remarkable te vinden was. 

Dat had de ambtenaren extra alert moeten maken, omdat een week of drie daarvoor Henk Vermeer en Caroline van der Plas nog plechtig aan AD-journaliste Marcia Nieuwenhuis hadden verklaard dat alle werkzaamheden van Remarkable voor BBB tot op twee cijfers achter de komma verantwoord waren en dat overal bonnen van bestonden. Dat een accountant zegt dat er geen bewijs is voor een donatie, terwijl de voorzitter en penningmeester zeggen dat overal bonnen voor zijn, is op zijn minst bijzonder. Het kan in ieder geval niet allebei waar zijn.

De inkomsten van BBB/Remarkable

Op dat moment had het de moeite geloond als op het ministerie van BZK, of bij de onafhankelijke Commissie toezicht financiën politieke partijen (Ctfpp) de alarmbellen wel een keer waren afgegaan en ze eens in de casus waren gedoken. Dan had men kunnen zien dat BBB dat op 1 november 2019 officieel werd opgericht, allerlei spullen verkocht, zoals een boek en spandoeken, maar dat de sympathisanten die dachten BBB financieel te steunen, dat geld overmaakten op de bankrekening van het bedrijf van de oprichters. 

Links een screenshot van de website van BBB, rechts van de website van agrarisch communicatiebureau Remarkable. De bankrekeningnummers zijn exact hetzelfde. Nog tot ruim een jaar na de oprichting, gingen de inkomsten van BBB rechtstreeks naar de bankrekening van Remarkable. 

De inkomsten voor zesduizend boeken à € 14,95 en honderden spandoeken van € 44,95 gingen, zoals uit de screenshots blijkt, vanaf de oprichting van BBB in november 2019, tot meer dan een jaar daarna, naar de bankrekening van Remarkable. De partij gaf volgens de eigen opgave slechts ca. € 43.000,- uit en er zou meer dan € 100.000,- binnen moeten zijn gekomen aan verkoop van boeken en spandoeken, De oplettende BBB-leden, alsmede de ambtenaren van BZK zouden dan moeten kunnen constateren dat BBB in 2020 over een zeer riant batig saldo had moeten beschikken.

Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening van BBB over 2021, die ook de cijfers voor 2020 geeft. In 2020 had BBB moeten bulken van het geld door de verkoop van boeken en spandoeken. Daar is in de boekhouding niets van terug te vinden. 

Volgens scheidend BBB-penningmeester en Remarkable-topman Henk Vermeer, die op een ALV van 7 juni 2021 de jaarrekening toelichtte, was er door BBB slechts een klein spaarpotje opgebouwd, € 5.593,98, om precies te zijn. Dat de BBB-leden zich zo makkelijk door hun bestuur lieten bedotten, hoeft natuurlijk niet te betekenen dat medewerkers van een ministerie die gespecialiseerd zijn in de controle van partijfinanciën dat ook laten gebeuren. En toch was dat precies wat ze deden. 

Falend toezicht

De Ctfpp kreeg van de accountant van BBB te horen dat er géén donatie van Remarkable in de boekhouding van de partij was aangetroffen. In plaats van te constateren dat dat inderdaad zo was en dat Henk Vermeer op 7 maart 2021 wel gelogen moest hebben tegen het ministerie toen hij verklaarde dat BBB een donatie had ontvangen, trok de Ctfpp de conclusie dat de onbestaande donatie toch bestond en dat ook duidelijk was van wie die afkomstig was, namelijk Remarkable. Het was volgens de Ctfpp alleen niet duidelijk hoe het geld dan in de boekhouding verantwoord was. Dat de Wfpp voorschrijft dat de administratie van een partij een getrouw beeld geeft, was in het geval van BBB blijkbaar opeens niet meer zo relevant. 

Rapportage van de Ctfpp naar aanleiding van de controle van de jaarrekeningen van politieke partijen over boekjaar 2021. De Ctfpp trekt de opmerkelijke conclusie dat het weet wie de schenker is van een bedrag waarvan in de boekhouding van BBB geen bewijs voor het bestaan ervan te vinden is.

Dus recapitulerend: 

- Henk Vermeer meldde in maart 2021 aan het ministerie een enorme donatie aan BBB door zijn bedrijf; - het ministerie van BZK had moeten en kunnen inzien dat die donatie niet waar kon zijn;

- het ministerie maakte vervolgens bekend dat die donatie wel bestond; 

- het ministerie hoorde in 2022 van de accountant van BBB dat in de boekhouding van BBB geen bewijs voor een donatie van Remarkable was aangetroffen;

- de onafhankelijke Ctfpp trok de conclusie dat een donatie waar geen spoor van te vinden was in de administratie van BBB, toch bestond en dat Remarkable de schenker was van iets dat er niet was. 

Die laatste had grote gevolgen. Het ministerie ontmaskerde BBB/Remarkable niet. Het concludeerde niet dat het niet in een democratie thuishoort om een politieke partij op te richten als inkomstenbron voor een bedrijf. Wat het ministerie wel deed, was het valse beeld in stand te houden dat BBB een belangenbehartiger voor boeren en het platteland was, in plaats van een snel verdienmodel van Remarkable. BBB werd mede daardoor een half jaar later de grootste partij bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten. De partij veroverde daarmee zo'n machtsbasis in de Eerste Kamer, dat BBB bij de formatiebesprekingen na de verkiezingen van november '23 potentieel een interessante coalitiepartner werd. En zo geschiedde, maar wel ten nadele van Nederland, want bijvoorbeeld de landbouwminister die BBB leverde, wist vooral meer problemen te veroorzaken dan op te lossen en kwam met vage plannen die miljarden kosten maar geen effect zullen hebben.

Toen de minister van BZK vorig jaar opmerkzaam werd gemaakt op het bedrog van BBB, reageerde een Directeur Generaal van het ministerie dat het ministerie zich niet bevoegd acht te oordelen over de periode van de oprichting van BBB en ook niet over het eerste jaar in de Tweede Kamer, omdat de partij in kalenderjaar 2021 nog geen subsidie ontving. 

Maar het ministerie achtte zich wel bevoegd om bekend te maken dat BBB een donatie had ontvangen van Remarkable, terwijl zelfs de eigen accountant van BBB constateerde dat die donatie niet bestond. En uit andere gegevens blijkt dat Remarkable niet investeerde in BBB, maar er juist van profiteerde. 

Als de Wet financiën politieke partijen stelt dat partijen transparant moeten zijn over donateurs en de administratie van een partij een getrouw beeld moet geven van de financiën van de partij, gaat er natuurlijk iets mis als BBB opgaves doet van donaties die niet bestaan, en in de boekhouding niet de inkomsten aanwezig zijn van geld dat mensen meenden aan BBB over te maken, maar stortten op de rekening van Remarkable. De Directeur Generaal stelde zich desondanks op het standpunt dat er volgens hem niets aan de hand was met de donatie die Vermeer in maart 2021 aan het ministerie meldde. 

Een Directeur-Generaal van het ministerie va Binnenlandse Zaken schrijft op 24 juni 2025 dat hij geen aanwijzing heeft dat de donatie waar nooit iemand een spoor van heeft aangetroffen, gefingeerd is. 

Op de vraag of hij dan de donatie waarmee volgens hem niets mis was wèl in de boekhouding van BBB kon aanwijzen, volgde een uitnodiging voor een gesprek op het ministerie, maar niet om uit te leggen hoe het bedrog van BBB in elkaar stak en hoe het ministerie diverse verkiezingen had beïnvloed door een onjuist beeld van BBB te verspreiden, maar om te vertellen dat ook de ambtenaren op BZK geen idee hadden hoe het precies zat, maar dat besloten was de partij en Vermeer toch op hun woord te geloven en vol te houden dat het ministerie niet bevoegd is te oordelen over malversaties rond de oprichting van BBB.

Het is echter niet vol te houden dat je als ministerie niets over de oprichting van BBB kan en mag zeggen, terwijl de partij het ministerie wel laat verkondigen dat het bedrijf dat BBB oprichtte belangeloos gehandeld zou hebben, terwijl de feiten duidelijk iets anders zeggen. Het is noch de taak, noch de verantwoordelijkheid van het ministerie om de leugens van een agrarisch marketingbureau klakkeloos te verspreiden. 

Niet ingrijpen als je iets weet of had kunnen weten en daarmee de democratie enorme schade berokkenen en de samenleving daarbij op torenhoge kosten jagen, is verwijtbaar en laf. De democratie verdient een meer alerte en rechtvaardiger waakhond dan het huidige toezicht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.