Waar Geert Wilders economisch en politiek werkelijk staat

Geert Wilders interesseert zich nauwelijks voor Nederland en de Nederlanders. Zijn ware belangstelling ligt bij een internationale beweging van autocraten die het idee van een soort fascistische Internationale aanhangen en zich conform het alt-right newspeak-gebruik desondanks patriotten noemen.

Dat Wilders zich niet wezenlijk voor Nederland en de Nederlanders interesseert, blijkt uit het feit dat hij categorisch weigert tegenover Nederlandse media en kiezers verantwoording af te leggen. En ook uit het feit dat het bijvoorbeeld ooit presteerde zijn verkiezingsprogramma op één A4-tje te presenteren. Grotere minachting voor kiezers door een 'politicus' is nauwelijks denkbaar. Minder betrokkenheid bij de toekomst van een land is nooit vertoond door een partijvoorzitter en lijsttrekker.

Als Wilders iets meer wil dan tegen een hem welgevallige talkshowhost vertellen dat hij erg van zijn katten houdt, doet hij dat in anderstalige publicaties en buitenlandse media. Eind vorige jaar had hij al een stuk gepubliceerd in het uiterst rechtse complotmedium Breitbart, en daar is in februari een vervolg op gekomen. Dat eerdere stuk heb ik al eens van kritisch commentaar voorzien, en dat ga ik met dat nieuwe stuk ook maar eens doen.

De stelling overkoepelende titel is dat geen land kan overleven zonder diepgewortelde tradities en vaderlandsliefde. Het is op zijn minst kwestieus om dat te stellen, maar je moet vooral kijken naar het waarom van deze titel. Wilders werpt zichzelf bij voorkeur op als hoeder van tradities en als een fervent vertegenwoordiger van wat hij patriottisme noemt. Door deze twee als essentieel voor het voortbestaan van een land te verklaren, verklaart hij zichzelf en zijn denkbeelden als essentieel voor het voortbestaan van dat land.
Maar is een 'diepgewortelde traditie' inderdaad van wezenlijk belang voor het voortbestaan van een land? De werkelijkheid is dat niets zo aan verandering onderhevig is als vermeende diepgewortelde tradities. Neem de door Wilders gekoesterde racistische traditie van zwartepiet die door de samenleving meer dan terecht bij het grofvuil is gezet, zonder het voortbestaan van het land daar ook maar een seconde mee in gevaar te brengen. Dus nee, tradities, en zeker niet door racisten gekoesterde tradities, zijn niet van wezenlijk belang voor het voortbestaan van een land. 
Patriottisme dan? Is dat wezenlijk voor het voortbestaan van een land? Ook daarvan moet je concluderen dat het voortbestaan van landen van heel veel factoren afhankelijk is, maar dat de mate waarin de inwoners patriotten zijn, weinig invloed heeft. Landen gaan samen, vallen uit elkaar, worden veroverd, maken zich los van een overheerser, er gebeurt van alles maar patriottisme speelt eigenlijk nooit een doorslaggevende rol bij de uitkomst. Van het 'patriottisme' van fascisten als Wilders of Orbán, hoef je sowieso geen al te hoge pet op te hebben, want hun loyaliteit ligt aantoonbaar eerder bij Rusland dan een eigen vaderland,

Als Nederlanders in opdracht van Poetin vermoord worden, kiest Wilders namelijk de kant van de moordenaars. Met zulke patriotten heb je geen landverraders meer nodig. En of nu Margaret Thatcher, Pipo de Clown of een willekeurige schoenmaker ooit gezegd heeft dat patriottisme een van 'pilaren van grootsheid' van een land is, is niet relevant, want het is vooral humbug. En bovendien is, zeker bij de woorden van Margaret Thatcher, context alles. Thatcher sprak deze woorden in 1978 tijdens een bijeenkomst voor Schotse conservatieven, waar ze Schotse patriotten veroordeelde die hun natie meer zelfstandigheid wilden geven.

Het is wel interessant dat de 61-jarige Wilders zegt dat Margaret Thatcher, die leider werd van de Britse conservatieven toen hij 10 was, een grote inspiratie voor hem was. 

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Weinig jongeren die de opkomst van Thatcher meemaakten, zagen haar als 'gepassioneerde vrijheidsstrijder'. Ze was een boegbeeld van het neoliberalisme, van de afbraak van de verzorgingsstaat, van massaontslagen en van de strijd tegen de vakbonden. Het onderstreept weer eens dat het nergens op slaat als mensen Wilders opvoeren als iemand die geld naar 'gewone mensen' wil laten gaan, zoals Sven Kockelmann met enige regelmaat beweert. Wilders staat economisch overduidelijk aan de kant van de rijken zoals hijzelf en van de mensen die tegen de overheid zijn. Het is prettig dat hij nu zelf een keer duidelijk gezegd heeft dat hij aan de kant van de Thatchers en Trumps staat en niet van mensen die het moeilijk hebben en wat steun van de samenleving kunnen gebruiken.
Dat Thatcher gezegd heeft dat een land niet kan overleven als het niet in zijn traditionele waarden geworteld is, is als eerder gezegd niet zo relevant, omdat het ronkend klinkt, maar feitelijk vooral onzin is. Het hechten aan traditionele waarden wordt door reactionairen gepromoot, maar feitelijk is dat vooral het willen ontzeggen aan anderen om meer eigentijdse waarden te koesteren. 

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Maar Wilders maakt niet alleen duidelijk bij welke dode hardliners zijn sympathie ligt. Hij zegt ook welke van de levende dictators hij bewondert. Vol trots vertelt hij dat weer op de CPAC gaat spreken, dezelfde conferentie waar hij vorig jaar nog de nazi-complottheorie van omvolking stond te verkondigen, zij aan zij met de rechts radicale Eva Vlaardingerbroek.

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Vervolgens begint Wilders de loftrompet op Trump te steken. Het afbreken van de democratische rechtstaat en invoeren van een intolerant en racistisch bewind, noemt Wilders 'het bewerkstelligen van wonderen'. Dat sommige politici willen snijden in overheidsuitgaven, dat kan en dat is ook niet per se het probleem met Trump. Trump beweert echter dat er al jaren door de overheid grootschalige fraude is gepleegd en dat zijn maatregelen daarom gerechtvaardigd zijn. En dat rechters die hem tegen willen houden, blijkbaar voor fraude en corruptie zijn. Van de fraude die Trump opvoert, is hij nog niet in staat geweest zelfs maar een zweem van bewijs te leveren. 

Trump blijkt evenmin illegale immigratie terug te dringen, maar hij is bezig met deporteren van mensen zonder vorm van proces en ook mensen met de juiste papieren voor een legaal verblijf in de VS. Cas Mudde houdt voorbeelden bij, maar ook bij de opsommingen van Trump-maatregelen die de rechtstaat ondermijnen van Kirsten Verdel komen ze langs. Wilders heeft het overigens altijd over 'illegale immigratie', omdat hij als white supremacist (overigens wel zelf met een migratie-achtergrond) iedere vorm van migratie als illegaal probeert te framen.
Dat Trump 'wokeïsme' terugdringt, is volgens Wilders iets positiefs en moet klinken als het rechtzetten van een enorme misstand. In de ogen van fascisten en racisten als Trump is het inderdaad een enorme misstand als mensen ongeacht hun religie, herkomst, huidskleur of genderidentiteit gelijke rechten zouden hebben. Woke is eigenlijk alleen een bedreiging als je denkt dat mensenrechten minder worden als je ze deelt met anderen. Bijvoorbeeld OneWorld heeft interessante artikelen geschreven over hoe uiterst rechts een clichébeeld neerzet van woke om eigen racisme en discriminatie te rechtvaardigen. 

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Als Wilders vervolgens stelt dat 'we' in Europa er klaar voor zijn om hetzelfde te doen als Trump nu in de VS doet, is dat een duidelijke positiebepaling van Wilders, maar ook een waarschuwing voor iedereen die denkt dat Wilders milder is geworden. Wat Wilders betreurt is dat dat hij in coalitieland Nederland compromissen moet sluiten en niet zo voortvarend als Trump de aanval kan inzetten op de onafhankelijke rechtspraak, de vrije pers, politieke opponenten, vrouwen, transgenders, minderheden of een veilige leefomgeving.Wilders vat dat samen met de zin dat 'ook in Europa een einde gebracht zal worden aan 'wokeïsme' en illegale immigratie. De vorige keer dat een dergelijk programma over Europa werd uitgerold, was 85 jaar geleden vanuit nazi-Duitsland en fascistisch Italië en het was bepaald geen succes.

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

En alsof hij nog even wil onderstrepen dat zijn gedachtegoed wortelt in de duisterste periode van de Europese geschiedenis, beweert hij dat alles wat hem niet aanstaat, zoals gelijke rechten voor iedereen, ongeachte herkomst, huidskleur en genderidentiteit, de westerse identiteit ondermijnt. Dat er één nationale identiteit zou bestaan is per definitie onzin. De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) constateerde al in 2007 dat beleidsmatig inzetten van zoiets als een nationale identiteit juist contraproductief kan werken en dat je in een samenleving waarin per definitie sprake is van diversiteit, beter kunt inzetten op identificatie met Nederland. Toen (op dat moment nog) prinses Máxima dat rapport in ontvangst nam en in haar toespraak terecht opmerkte dat ze 'dé' Nederlandse identiteit niet had kunnen ontdekken, omdat Nederland te veelzijdig is om in één cliché te vangen, haalde ze daarmee de fascistoïde woede van de nog maar net voor zichzelf begonnen Wilders op de hals. De prinses en het rapport van de WRR schopten namelijk een van Wilders heilige fantasiehuisjes onderuit. Het idee dat er wél één identiteit zou moeten bestaan, waar ook nog eens iedereen aan moet voldoen, mag een beeld zijn dat Wilders koestert, maar dat is de realiteit in een soort samenleving die dictaturen zijn. 

Dat onze westerse samenleving volgens Wilders gebaseerd zou zijn op 'joods-christelijke waarden', zegt hij vooral om de islam en moslims uit te sluiten van de door hem gewenste samenleving. Het christendom heeft in het westen een vrij dominante positie, maar het heeft nooit een hecht verbond gevormd met het jodendom. Sterker nog, het christendom kenmerkt zich door een lange geschiedenis van virulent antisemitisme, culminerend in de Holocaust. De drie Abrahamitische godsdiensten, jodendom, christendom en islam, hebben overigens meer gemeen dan Wilders zijn volgers wijs wil maken.
Moet er een gevecht tegen 'woke' geleverd worden? Moet de politiek het gevecht aangaan met gelijke rechten, met verdraagzaamheid en diversiteit? Als het aan Wilders ligt wel. En volgens Wilders' nazi-complottheorie van omvolking is 'woke' verantwoordelijk voor immigratie, en daarmee voor ondermijning van de witte natie.
In werkelijkheid zijn internationale en economische omstandigheden verantwoordelijk voor zaken als migratie. Wilders heeft het ook altijd over 'massa-immigratie', omdat hij daarmee, net als door immigratie illegaal te noemen, de indruk kan wekken dat er iets dreigends en onwettigs gebeurt. Migratie is een natuurlijk fenomeen dat van alle tijden is, zoals bijvoorbeeld Leo Lucassen uitlegt. Het zaaien van paniek en angst door populisten als Wilders staat een zinvol gesprek over migratie juist in de weg. Al zou je kunnen betogen dat Wilders ook helemaal geen zinvol gesprek wil, alleen maar een witte natie na een periode van remigratie/deportatie. In dat opzicht komt zijn gedachtegoed overheen met dat van de meest nazistische vleugel van het Duitse AfD.
Het blijkt weer eens dat de gish gallop die Wilders in vijf zinnen over zijn lezerspubliek uitstort, heel veel uitleg, toelichting en ontkrachting vergt. Dat is vermoeiend om dat telkens te moeten doen, maar wel noodzakelijk, want doe je het niet, dan krijgen de onzin, desinformatie en haat geloofwaardigheid en zou Wilders bij volgende verkiezingen zomaar weer de grootste beweging kunnen worden.

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Dat 'wokeïsme', de imaginaire vijand van fascisten en racisten, iemands identiteit slechts zou terugbrengen tot iemands huidskleur of genderidentiteit, 'weg van wat traditiegetrouw onze identiteit bepaalde: onze relatie met onze familie, met onze buurt en met het waar we geboren zijn', is alleen te begrijpen met iets meer context over Wilders' fascistische gedachtegoed. Wilders heeft een vijand nodig waar hij zich tegen af kan zetten en die hij als bedreigend voor en vreemd aan zijn electoraat presenteert. Daarom beweert hij dat 'woke' onder identiteit iets heel anders verstaat dan 'wij'. Maar dat is niet waar. Als je zegt dat voor iemands identiteit zijn herkomst, huidskleur en genderidentiteit ook een rol spelen, zeg je niet dat dat in de plaats komt van familiebanden, buurtgevoel of een gevoel van identificatie met een land, maar dat het ernaast komt. Het is heel eenvoudig: als een politicus als Wilders medemensen veroordeelt, en uit wil sluiten vanwege hun herkomst of genderidentiteit, dan is dat een factor die vooral volgens Wilders iemands identiteit bepaalt.
Wilders wekt bewust de indruk dat rekening houden met herkomst of genderidentiteit resulteert in een fundamenteel ander identiteitsbegrip, omdat hij dat wil presenteren als bedreiging en ontkenning van wat hij beschouwt als traditionele waarden. Wilders maakt potentiële kiezers wijs dat respecteren van diversiteit een aanval is op traditionele waarden. En je maakt mensen makkelijk boos als je hen wijsmaakt dat er een groep outsiders is die jou iets wil afpakken. 
Dat identiteit van oudsher gelijk zou moeten staan aan trouw aan de natie, is gewoonweg niet waar. 

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Net zoals Wilders al begon met de woorden van Margaret Thatcher uit hun context te halen, doet hij dat ook weer met de woorden van de 12de-eeuwse theoloog Thomas van Aquino. Volgens de 12de-eeuwse theoloog moest je God in de eerste plaats stellen en daarna kwamen je ouders en je land. Zelfs als je geen praktiserend Christen bent, dan is er werkelijk niets aan de woorden van de 12de-eeuwse theoloog die een diepe waarheid verkondigen. Het is weer eens een uitspraak van Wilders die even ronkend als inhouds- en betekenisloos is. Vermoedelijk haalt hij Aquino aan, omdat de theoloog net als Wilders een hekel aan moslims had.

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Of het is een bruggetje naar de aankondiging van de volgende bijeenkomst van het internationaal fascisme in Boedapest, dat blijkbaar de titel 'God, vaderland en familie'. heeft gekregen. Of mensen die al kort of langer dood zijn of iemand die nu de rechtstaat in de VS afbreekt met die titel instemt, is niet erg relevant.

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Vervolgens gaat Wilders wederom over op het verkondigen van de diep in nazi-gedachtegoed gedrenkte complottheorie van omvolking, Wilders is er heel bedreven in om dit te verkondigen, zonder het woord omvolking te noemen. Want laat er geen misverstand over bestaan: de volgens Wilders dode vijand van 'onze identiteit' die hij nu multiculturalisme noemt, is niets anders dan wat hij elders als linkse elite aanduidt en die verantwoordelijk zouden zijn voor het binnenlaten van massa's immigranten. En deze vijand zou dus 'onze' identiteit vernietigen en radicaal de samenstelling van onze buurten en naties wijzigen.
Immigratie is nooit een bewust beleid geweest van een elite 'die naar multiculturaliteit streefde'. Multiculturalisme is weer zo'n in uiterste rechtse kringen populair scheldwoord om mensen te veroordelen die vinden dat herkomst of huidskleur geen reden voor uitsluiting zou moeten zijn. Er is dus ook geen 'vijand van binnenuit' die 'ons' met immigranten overspoelt afkomstig uit vreemde culturen. Het is een gewelddadige en ontwrichtende complottheorie met antisemitische wortels waarmee Wilders haat en polarisatie de samenleving inpompt, anders niet.

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Dat bondskanselier Merkel in 20215 de grenzen van Europa zou hebben opengegooid is natuurlijk onzin, want Merkel gaat niet over de Europese grenzen. Wat Merkel wel deed, was een oplossing bieden voor het probleem van Syriërs die massaal hun land moesten ontvluchten omdat president Assad, met steun van Wilders' idool Poetin, genadeloos te keer ging tegen zijn eigen bevolking. Van de 4 miljoen Syrische vluchtelingen ving de EU er dat jaar niet miljoenen, maar 270.000 op. Wilders en cijfers, het blijft een dingetje en vooral: hij is er niet mee te vertrouwen. De door Wilders zo gehoopte grote verkiezingswinst van de Duitse neonazi's van het AfD is ook uitgebleven. Duitsland heeft het overigens wel gered en bijvoorbeeld in de gezondheidszorg is een probleem ontstaan doordat gekwalificeerd Syrisch personeel na de val van Assad weer naar Syrië vertrok. 

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Wilders gaat nog een keer full blown nazi-gedachtegoed als hij erover begint dat wokeïsme en multiculturalisme geworteld zijn in het gedachtegoed van de Frankfurter Schule. Wilders herhaalt hier de nazi-complottheorie dat cultuur-marxisten de samenleving met volksvijandig gedachtegoed ondermijnt. Wilders laat bijvoorbeeld achterwege dat het joodse hoogleraren waren die in de jaren dertig Duitsland voor de VS verruilden, omdat ze in hun bestaan bedreigt werden door Adolf Hitler, precies zoals Wilders of Trump nu haat tegen wetenschappers aanwakkeren. Dat de sociologen van de Frankfurter Schule het denken zijn gaan domineren door 'social enginering' door te drukken, is weer een verzameling fascistoïde omkering van de werkelijkheid die enige toelichting behoeft. 
'Vrijheid' in Wilders' beweging staat voor absolute gehoorzaamheid aan de leider. Sterker nog, behalve voor Wilders zelf is er in zijn beweging voor helemaal niemand plaats. Maar om stemmers te trekken en zijn eigen dictatoriale partijstructuur te verhullen, wil Wilders de open democratische samenleving als extreem bedreigend voorstellen. Onderdeel daarvan is dat hij mensen bang maakt dat er een overheersende woke-cultuur is die mensen hun traditionele familieverbanden wil afnemen en homoseksualiteit opdringt. Wilders probeert mensen de overheid en de samenleving te laten haten, met de complotten die hij verzint. Waarmee we dus ook de 'social engenering' van de samenleving door de cultuurmarxisten van de Frankfurter Schule af kunnen serveren als de zoveelste door Geert Wilders uitgedragen nazi-complottheorie.
Een niet onbelangrijk terzijde is dat er bij de partijen die de huidige horror-coalitie vormen geen probleem wordt gezien in het vormen van een regering met een uiterst rechts figuur als Wilders die antisemitische nazi-complottheorieën verkondigt, met als expliciete doel de samenleving te ontwrichten. En voor een krappe meerderheid van de Tweede Kamer was het kennelijk geen probleem om een voorzitter te kiezen die dat ook doet. Ik wijs er op en spreek mijn verbazing en afgrijzen erover uit.

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Dat de val van de Sovjet-Unie de dood van marxisme als economische theorie betekende is vooral een platitude. Door te beweren dat hedendaags links, beïnvloed door de Frankfurter Schule zich focust op het veranderen van de moraal en culturele grondslagen van de westerse samenleving wil Wilders de suggestie wekken dat links daarvóór het marxisme als economische theorie omarmde. Dat doet Wilders met een doel: hij haakt in op de angst voor het communisme. Alleen bestaat links in West-Europa voornamelijk uit sociaaldemocraten die het marxisme als economische theorie altijd hebben afgewezen. Dat 'links' onder invloed van de ideologen van de Frankfurter Schule zich gericht heeft op het veranderen van de moraal van de Westerse samenleving, klinkt natuurlijk behoorlijk dreigend, en dat is ook de bedoeling. Maar in werkelijkheid bestond de Frankfurter Schule voornamelijk uit sociologen en filosofen die zichzelf in de eerste plaats als academici zagen en zich juist niet zo actief met politiek inlieten. Wetenschappers bestuderen veranderingen die in de samenleving plaatsvinden. Kwaadaardige complotdenkers als Wilders beweren zonder zelfs maar een zweem van onderbouwing dat een groepje joods-communistische wetenschappers fundamentele veranderingen in de samenleving bewerkstelligt. In de complottheorieën van Wilders propageert dit groepje wetenschappers het om de staat te gebruiken als een 'radicaliserende culturele kracht' met als doel de Westerse traditionele cultuur te vernietigen en ook de joods-christelijke moraal waar die cultuur op gebaseerd is. Ook dit klinkt weer enorm bedreigend en als je in Wilders'complotgedachten meegaat, lijkt het niet meer dan terecht dat deze groep van ondermijners van de westerse samenleving een halt toegeroepen wordt.
Maar behalve in Wilders' complotteuze brein is er helemaal geen groep invloedrijke joods-communistische sociologen die de hele Westerse samenleving ondermijnen. Er zijn tal van sociologische stromingen in de twintigste en eenentwintigste eeuw en de inmiddels tamelijk provinciale Franfurter Schule is er slechts een van. Geen onbelangrijke, maar in tegenstelling tot wat uiterst rechtse figuren als Steve Bannon of Geert Wilders beweren, niet een die de samenleving veranderd heeft. 

 

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

En Wilders is nog niet uitgecomplotfantaseerd. De ideeën van de Frankfurter Schule (die de samenleving zoals gezegd bestudeert, en niet verandert), heeft volgens Wilders de Amerikaanse Democratische Partij en niet één, maar letterlijk alle mainstream politieke partijen in Europa gekaapt. Wederom klinkt het enorm dreigend en dat is wederom de bedoeling. De Amerikaanse Democratische partij is echter naar Europese maatstaven overwegend een kruising tussen VVD en D66. Dat deze partij gegijzeld zou zijn door hetzelfde joods-communistische gedachtegoed als alle Europese politieke partijen, van sociaaldemocraten, liberalen, tot christendemocraten, is absurd. Dat het 'Amerikaanse volk' duidelijk gemaakt zou hebben dat het niet meer zou tolereren dat joods-communistisch gedachtegoed de Democratische Partij kaapt, is een grove verkrachting van de historische werkelijkheid.
Trump won de verkiezingen met 1.5 procentpunt van de kiezers meer dan Kamala Harris. Het Amerikaanse volk was vooral verdeeld over de vraag of de racist, fascist en staatsgreeppleger Trump nu wel zo'n geschikte president zou zijn. En dat hij die krappe meerderheid aan kiezers kreeg doordat ze Trump geloofden toen hij verkondigde dat immigranten in parken de huisdieren van Amerikanen verorberen, pleit niet bepaald voor de 77,3 miljoen Amerikanen die hun kostbare democratische recht vergooiden door op de dictator Trump te stemmen. Desinformatie, valse beloftes en een campagne van haat en racisme (zeg maar het klassieke PVV-programma) brachten Trump de verkiezingsoverwinning. En natuurlijk het feit dat de Amerikaanse democratie niet weerbaar genoeg was om zich te beschermen tegen de fascist Trump die in januari 2021 nog een gewelddadige couppoging had gedaan omdat hij zich niet neerlegde bij een verkiezingsnederlaag. Trump hoorde in 2024 thuis in de gevangenis in plaats van op het stemformulier. Dat Wilders door het aanwijzen van asielmigranten als zondebok en bron van alle maatschappelijke problemen, kiezers kan laten geloven dat hij hun situatie kan verbeteren, bewijst niet dat kiezers massaal naar een patriottische partij als de zijne stromen. 

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Dat klassieke liberalen zich er altijd bewust van geweest zijn dat vrijheid en democratie niet kunnen bestaan zonder een traditionele morele orde, klinkt weer ronkend, maar betekent helemaal niets. Vrijheid en democratie kunnen niet bestaan als een uiterst rechts politicus als Wilders of Trump aan de macht komt die mensen hun burgerrechten afneemt op grond van racistische vooroordelen, die academische vrijheid inperkt, die probeert politieke tegenstanders te vervolgen.
Dat Wilders de neoliberale econoom Friedrich von Hayek verbindt met waarden als vrijheid en democratie is een gotspe. Volgens sommige wetenschappers was Hayeks voornaamste doel het volk weghouden van de belangrijkste economische beslissingen die hun eigen leven raakten. Hayek deed dat uit naam van de vrijheid, maar dan wel vrijheid in de zin van ongelimiteerd uitbuiten arbeidskrachten. 
Het idee dat tradities de wijsheid, de levenservaring en kennis van voorgaande generaties belichamen is vooral reactionair. Als je denkt dat het beste in de het verleden ligt, sta je met je rug naar de toekomst. 

Dat Margaret Thatcher zwaaide met De Grondwet van de Vrijheid van Von Hayek betekent vooral dat ze geloofde in het neoliberalisme met zo weinig mogelijk restricties voor bedrijven en een overheid die zich aan het welzijn van zijn burgers weinig gelegen laat liggen. Met zijn angstbeelden over een islam, die slechts een marginale rol speelt in de westerse samenleving, lokt Wilders kiezers met beloftes van een vrijheid die zij niet zullen ervaren als ze niet een zeer vermogende ondernemers zijn. 
Zolang de spreekwoordelijke Henk en Ingrid (en journalisten als Sven Kockelmann) niet naar de neoliberale werkelijkheid achter Wilders' woorden kijken, kunnen ze denken dat Wilders wil dat er meer geld naar 'gewone mensen' gaat. In dit stuk in Breitbart zegt Wilders nu gelukkig zelf dat je dat vooral niet moet geloven. Maar hij is wel zo uitgekookt om het in het Engels te zeggen, zodat het nauwelijks tot zijn potentiële kiezers zal doordringen.

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Wat Ludwig von Mises, de leermeester van Von Hayek over socialisme zei, is alleen relevant als je je realiseert dat Wilders zijn kiezers bang wil maken dat feitelijk alle politici die het niet met hem eens zijn, onderdeel zijn van een joods-communistische complot dat iedereen alles wil afnemen, tot  familiebanden aan toe. En Wilders weet dat je mensen bang en boos kunt maken als je zegt dat een heel gevaarlijke groep hen alles wat hen dierbaar is wil afnemen. En Ludwig von Mises begreep dat 5 jaar na de revolutie in Rusland ook. 

Maar de wereld waarin de enige keus is die tussen neoliberalisme en communisme, bestaat alleen in de hoofden van tamelijk radicale figuren als Wilders. Maar als je de gematigdheid van je politieke tegenstanders erkent, kun je kiezers niet bang maken met een beeld dat jouw politieke tegenstanders deelnemen aan een samenzwering om je kiezers alles af te nemen dat hen dierbaar is. Daarom is polarisatie een fenomeen dat zich vooral op de uiterst rechtse flank, die van Wilders, Van der Plas, Eerdmans en Baudet voltrekt. En dat proces is al in gang gezet onder de door Wilders zo verheerlijkte Thatcher en Reagan. Dat is te lezen in een van de mustreads van deze tijd, het boek How democracies die. 

Dat Ronalsd Reagan gezegd heeft we ten onder gaan als we de heerschappij van god niet erkennen, klinkt weer ronkend en dreigend, maar ook daar moet je weer bij bedenken dat juist Wilders een deel van de gelovigen wil verbieden hun god te eren en hun godsdienst te belijden. En ook al wil Wilders dat niet zien en erkennen, de god van de moslims is wel degelijk dezelfde god als de zijne. In de vrijheid van Wilders, is hij de enige die bepaalt welke religie en welke ideologie toegestaan is. En dat is een heel wat engere opvatting van vrijheid dan waar waarlijk vrije en onafhankelijke mensen recht op hebben. 

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Waarom zou Wilders zijn god, het vaderland en familie nu verklaren tot de grondvesten van een vrije samenleving en ook oproepen om die te verdedigen? Worden ze bedreigd? Nou nee, daar zit precies de crux. Wilders wil potentiële kiezers bang en boos maken en dat doet hij door te beweren dat alles wat mensen dierbaar is, aangevallen zou worden. Zijn hoop is er daarbij op gevestigd dat niemand het waarheidsgehalte van zijn schrikbeelden op waarheid checkt. Ik vind dat dat wel moet gebeuren. Wilders' god wordt niet aangevallen door islamitische immigranten, want ze geloven in dezelfde god. Het vaderland wordt niet bedreigd door het gedachtegoed van een complot van een groep joods-communistische wetenschappers, multiculturalisten zoals Wilders ze noemt. Niemand wil Wilders zijn vaderland afnemen. Het staat wel iedereen vrij een eigen opvatting te hebben over wat identificatie met een vaderland betekent. Het vaderland mag voor Wilders één volk, van dezelfde huidskleur, met dezelfde religie dat de zelfde tradities betekenen, maar dat betekent niet dat iedereen dat moet denken. We leven (nog) niet in een dictatuur, waarin uiterst rechtse figuren bepalen wat de enig juiste opvatting van vaderland en vaderlandsliefde is. 

En dat de familie verdedigd moet worden, klinkt als iets beangstigends, maar er is niets en niemand die de familie aanvalt Het is weer een van de complottheorieën waarmee makelaars in haat en angst kiezers bang en boos maken. En het gaat ook verder dan dat. Wilders voert niet voor niets wetenschappers op als grootste bedreiging voor de familiebanden die mensen koesteren. Wetenschappers houden zich bezig met feiten, zijn kritisch en onafhankelijk, voeden de media en het maatschappelijk debat met onderbouwde kennis en inzichten. En dat is nu precies het tegenovergestelde van wat Wilders wil. Hij wil feitenvrij van alles kunnen beweren, en wie dat kan weerleggen, is een bedreiging. Daarom zal Wilders bij potentiële kiezers er alles aan doen om wetenschappers en journalisten verdacht te maken. En hij schrikt er niet voor terug om daarvoor complottheorieën van stal te halen die in het handboek van Hitler en zijn nazi's stonden. 

Citaat van Wilders uit zijn artikel in Breitbart van 10 februari 2025.

Wilders afficheert zich in dit artikel, dat hij toch zo'n beetje als zijn economische en politieke geloofsbelijdenis presenteert, met Thatcher en Reagan. Hij doet daarmee alsof hij een normale conservatief is. Deze poging tot ideologische witwassing van zijn fascistische gedachtegoed is even opzichtig als bespottelijk, Reagan en Thatcher staan nog volop in de traditie van de mainstream partijen die volgens Wilders allemaal juist onder invloed staan van de joods-communistische samenzwering waar hij zijn kiezers bang mee weet te maken, 

Thatcher en Reagan  waren conservatief, neoliberaal, niet anti-religieus, maar niets in hun gedachtegoed van Thatcher heeft verder overeenkomsten met Wilders' wereldbeeld. Wilders staat niet in de traditie van Reagan of van Thatcher, maar eerder die van Enoch Powell, de Britse conservatieve politicus die na een racistische toespraak met een ferme schop uit de Britse conservatieve partij werd geknikkerd.
Dat Wilders vindt dat hij in de economische traditie van neoliberalisme en hyperkapitalisme van Reagan en Thatcher staat, maakt hem zeker nog geen erfgenaam van hun overige gedachtegoed. Wilders is een representant van de post-liberalen, een groep die de huidige samenleving wil laten crashen, om er een nieuwe te bouwen, waarin de macht bij dictators en superrijke ondernemers ligt. 

Met deze bespreking van de het artikel van Wilders heb ik willen laten zien waar Wilders werkelijk voor staat, welke complotten en angstvisioenen hij gebruikt om kiezers te trekken. In het verlengde daarvan kun je de vraag stellen of je kiezers die achter dit nazi-gedachtegoed van Wilders aanlopen zo serieus moet nemen dat je de beweging van Wilders in de regering opneemt en datzelfde nazi-gedachtegoed omzet in landelijk beleid. Yesilgöz en Omtzigt deden dat en daarmee hebben ze de bijl gezet aan de wortels van de democratische rechtstaat. Neem kiezers op Wilders serieus door hen duidelijk te maken  dat ze Wilders niet serieus moeten nemen. Maak stemmers op Wilders duidelijk dat zijn beleid gericht is tegen hen, en vooral dat nooit meer fascisme nu is.